دایناسورها خونسرد هستند یا خونگرم؟ دیرین شناسان هنوز به پاسخ مطمئنی دست نیافته اند. اکنون دانشمندی فعال در محیط زیست با زحمت فراوان اطلاعاتی را جمع آوری کرده است تا به پرسشی دیگر در این زمینه پاسخ دهد: هنگام نبرد دو دایناسور خونسرد و خونگرم که هم اندازه هستند کدام یک برنده می شود؟

بنابرنتایج یک سری آزمایش های جالبی که در دانشگاه آدلاید توسط دانشمندی به نام راجر سی مور انجام شد می توان با قاطعیت گفت، دایناسور خونگرم برنده این نبرد است. بنابراین احتمالا دایناسورها خونگرم بوده اند. سی مور نتایج آزمایش های خود را در مجله پلوس وان به چاپ رساند. درواقع آنها که در دوره میانه زیستی زمین شناسی زندگی می کردند خونگرم بوده اند که مانند پستانداران با موفقیت زندگی می کردند.

قبل از این که به این بحث ادامه دهیم، اجازه دهید خونگرم و خونسرد بودن را تعریف کنیم. موجودات خونگرم موجوداتی هستند که برای حفظ دمای مناسب فعل و انفعالاتی پیچیده در بدن شان انجام می شود. پرندگان عصرجدید و پستانداران خونگرم هستند. حیوانات خونسرد نمی توانند به وسیله فرآیندهای داخلی، دمای بدن شان را تنظیم کنند. در عوض آنها مانند تمساح های عصرمدرن و دیگر حیوانات خونسرد برای حفظ دمای مناسب آفتاب حمام می گیرند یا به دنبال سایه می گردند. حیوانات خونسرد الزاما خنک تر از حیوانات خونگرم نیستند. یک حیوان خونسرد که در آب و هوای داغ قرار دارد به دلیل جثه اش می تواند به اندازه یک حیوان خونگرم داغ بماند. همچنین آنها می توانند حتی در آب و هوای خنک دمای بدن شان را نسبتا بالا نگه دارند.

دیرین شناسان هرگز دیناسورها را در یکی از این دو گروه قرار نداده اند. سی مور برای انجام تحقیقش، تصمیم گرفت تعیین کند از میان تمساح ها و پستانداران هریک چه مقدار انرژی که نشان دهنده قدرت یک حیوان خونسرد در برابر خونگرم است، تولید می کنند. تمساح ها و پرندگان دنیای مدرن دروقع از بازماندگان دایناسورها هستند.

سی مور قدرت پستانداران را نسبت به جثه های متفاوت شان با محاسبات ریاضی و استفاده از فرمول های محققانی که قبلا کشف کرده بودند محاسبه کرد. او همچنین قدرت آیروبیک یا به عبارتی توانایی آنها در استفاده از اکسیژن و آناروبیک یا توانایی آنها برای زندگی در شرایط بدون اکسیژن در پستانداران را نیز در نظر گرفت و به این نتیجه رسید که قدرت خوبی دارند. او سپس همین محاسبات را درخصوص تمساح ها انجام داد و میزان تنفس 44 تمساح با جثه های متفاوت را اندازه گیری کرد.

او برای درک مقدار انرژی تولید شده در فعالیت آناروبیک تمساح ها، یعنی زمانی که تمساح نهایت توان خود را به کار می گرفت، وضع ماهیچه ها و خون آن را اندازه گیری کرد. چگونه می توان تمساحی را وادار کرد که نهایت تلاش خود را به کاربندد؟ سی مور سال 1995 آزمایشی را با کمک دو نفر از همکارانش انجام داده بود. در این آزمایش آنها به وسیله قایق با پیکان های طناب دار به تمساح های حیات وحش که وزن آنها از 0.24 تا 188 کیلوگرم متفاوت بود نزدیک شدند و نوک پیکان را زیر پوست شان فروکرده و آنها را گیر انداختند. این کار باعث می شد آنها بشدت تلاش کنند این پیکان ها را از زیر پوست شان درآورند و این کار را آنقدر تکرار می کردند که خسته و درمانده درآب می ماندند و سپس نمی توانستند خود را به خشکی برسانند. در این زمان وضع خون و ماهیچه های دم شان براحتی اندازه گیری می شد.پس از این آزمایش ها، سی مور به این نتیجه رسید که حیوانات خونسرد و خونگرمی که جثه های کوچکی دارند قدرت شان باهم برابر است اما در مورد حیوانات بزرگ تر، خونگرم ها قوی تر هستند. او دقیقا همان اعداد را درخصوص قدرت حیوانات با اندازه های متفاوت و نحوه سوخت و ساز بدن شان بدست آورد. حیوان هرچه بزرگ تر باشد بیشتر احتمال دارد خونگرم باشد. ممکن است این پرسش مطرح شود که پس یک تمساح چگونه زنده می ماند؟ در واقع بیشتر تمساح ها منتظر وعده غذایی خود می مانند یعنی منتظر می شوند شکار به آنها نزدیک شود و به این دلیل نیازی به تولید انرژی ندارند، اما یک دایناسور پرانرژی لازم است خونگرم باشد تا زنده بماند.

کلمات کلیدی مطلب : مقالات | دانستنی ها | علوم وزیست شناسی | مقالات آموزشی