به گزارش تیزلند، به نقل از خبرگزاری ایسنا، مجید قدمی،رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی آمار جهش تحصیلی دانش آموزان در سال جاری را اعلام کرد و گفت: 9000 دانش آموز درخواست جهش تحصیلی ارائه کرده بودند که از این میزان با درخواست 4700 دانش آموز موافقت شد. 

برای اطلاعات بیشتر اینجا http://tizland.ir/show/?id=4598 کلیک کنید

شاگرد اول ها دانش آموزانی هستند که تلاش و پشتکار را ضمیمه استعدادهایشان کرده و موفق می شوند که اراده نقش به سزایی در این باره دارد. در این بین بسیاری از دانش آموزان ترجیح می دهند که پایه های درسی را یکی در میان طی کرده و به کلاس های بالاتر جهش کنند که اغلب به افت تحصیلی دچار نیستند. به هر حال در مورد این بچه ها نظرات زیاد است؛ دانش آموزانی که عده ای این جهش ها را به نفع آنها و عده ای دیگر، آن را به ضررشان می دانند.

جهش تحصیلی از ابتدا تا به انتها

برای جهش تحصیلی فقط کارنامه ای پر از نمرات خوب کافی نیست، هر چند آموزش و پرورش نخستین شرط برای جهش کردن را کسب نمرات ممتاز می داند، با این که این شرط لازم است اما کافی نیست چرا که همیشه کسب نمرات ممتاز نشانی از استعداد برتر دانش آموز نیست و نمی توان تنها نمرات را معیار پذیرش حضور دانش آموزان برای حضور در دوره های جهشی تحصیلی بنا کرد.

اداره آموزش و پرورش استثنائی پس از برگزاری آزمون های هوش و استعدادیابی، سطح و وضعیت دانش آموزان را می سنجد که 8 دانش آموز پس از کسب نمره قبولی در آزمون ها می توانند در سه ماه تابستان، درس های یک سال تحصیلی را بخوانند و در امتحانات شهریور شرکت کنند و در صورت قبولی، از ابتدای مهر در کلاس یک پایه بالاتر حاضر شوند.

دوره های جهشی دانش آموزان مستعد را طلب میکند

در جهش تحصیلی استعداد مهم ترین عامل در نظر گرفته می شود اما استعداد لزوما به معنای کسب نمره ممتاز نیست، برخی والدین این دو موضوع را با هم اشتباه می گیرند و در حالی که استعدادهای ویژه فرزند برایشان تایید شده نیست بدون در نظر گرفتن عوامل مختلف برای جهش تحصیلی او اصرار می کنند. استعداد با اصرار کلاس های پی در پی و اقدامات دیگر به وجود نمی آید بلکه استعداد توانی است که با آدم ها آفریده می شود و فقط تمرین و پشتکار آن را پرورش می دهد.

کودکان تیزهوش بهترین گزینه برای جهش تحصیلی هستند چرا که ویژگی های بارزشان آن ها را برای این گروه انتخاب می کند، آنها نسبت به یادگیری حریصند و مطالب را با سرعت می آموزند، اعتماد به نفس شان بالاست، کتاب خواندن را دوست دارند و همیشه مشغول مطالعه اند، دایره لغات وسیعی دارند و تمرکزشان به اندازه ای است که نه هنگام حرف زدن و نه هنگام یادگرفتن رشته افکارشان پاره نمی شود، آنها روابط میان امور به ظاهر نامربوط را درک می کنند و هر آنچه آموخته اند با یافتن شباهت و تفاوت ها به آموخته های جدید ربط می دهند.

اینها کودکانی کنجکاو و جستجوگرند و پرسش های کاوشگرانه دارند. این افراد می توانند با سرعت و بدون تمرین زیاد مسائل را به حافظه بسپارند، در حالی که علایق و سرگرمی های آنها همیشه این حس را به اطرافیان می دهد که آنها فراتر از سن شان رفتار می کنند.

بی شک کودکی با توان ذهنی عادی اشتباه ترین گزینه برای جهش تحصیلی به شمار می آید ؛ اگر این چنین شود هم تلاش های والدین به هدر می رود و هم تحمیل فشارهای خارج از آستانه تحمل دانش آموز، او را از درس زده می کند.

مخالفت با جهشی خوان ها گاهی منطقی است

معصومه عبدی روانشناس در خصوص پیامد های جهش تحصیلی بیان کرد: جهشی درس خواندن برای بیش از یک پایه تحصیلی توصیه نمی شود چرا که دانش‌آموزی که عادت کرده در پایه‌ تحصیلی خود سرآمد و نسبت به همکلاسان دیگرش از نظر هوش بالاتر باشد، وقتی که با جهش در کنار دانش‌آموزان مقاطع تحصیلی بالاتر قرار می‌گیرد در سطح پایین‌تر یا حداقل هم سطح آنها قرار خواهد گرفت و با مشکلات روحی فراوان و سرخوردگی مواجه می‌شود که کاهش اعتماد به نفس، اضطراب و بی میلی به تحصیل از جمله آن ها است.

وی در ادامه بیان کرد:لازم است که والدین هیچ وقت فرزندشان را با سایرین مقایسه نکنند چرا که هر فردی استعداد و توانایی های خاص خود را دارد، پس بهتر است والدین همکاری بیشتری در این زمینه داشته باشند.

عبدی عنوان کرد:کودکانی که با دو پایه جهشی درس خواندن در کنار افرادی که از نظر سنی و جثه‌ای از آنها بزرگتر هستند قرار می‌گیرند، سازگاری و هم‌خوانی کافی با آنها ندارند که این ناسازگاری گودال های عمیق را در روان آن ها ایجاد می کند.

فردین منصوری روانشناس تربیتی اظهار داشت:دانش آموزانی که تجربه تحصیلات جهشی را داشته اند معمولا روحیات متفاوتی دارند و اغلب خود را برتر از سایر هم پایه های خود می دانند و خود را در کانون توجه قرار می دهند همچنین در خصوص نگرش و رفتار هایشان نسبت به دیگران احساس تکبر و ممتاز بودن می کنند.

مخالفان جهش تحصیلی نیز درست همین موضوع را محور مخالفت خود قرار می دهند، چون باور دارند توان این دانش آموزان در یادگیری سریع مفاهیم از آنها موجودی می سازد که بیشتر مواقع در نگرش های خود نسبت به دیگران احساس تکبر و ممتاز بودن می کنند.

برخی دیگر نیز نظرات مخالف نظرات فوق را دارند و بر این باورند که دوره های جهشی می تواند به پرورش استعداد و توانایی های دانش آموزان بیافزاید و تلاش و پشتکارشان را دوچندان کند که همه این موضوعات قابل بحث است و در شرایط متفاوت نتایج مختلف را به دنبال دارد.

توانایی فرزندتان را شناسایی کنید

نحوه درس خواندن هر دانش آموز با دیگری متفاوت است که این تغییرات دنباله رو استعداد و توانایی های فردی آن هاست و به همین منظور نمی توان حضور دانش آموزان در دوره های تحصیلی جهشی را درست یا نادرست دانست ولی به هر حال که شرکت در این دوره تنها برای بیش از یک پایه تحصیلی توصیه نمی شود و بهتر است خانواده ها توانایی های فرزندشان را در نظر بگیرند و آن ها را به همان سمت و سو هدایت کنند. والدین می توانند با استفاده از مشاوران و مسئولان با تجربه نسبت به نوع تحصیل فرزندشان اقدام کنند.

والدین باید واقع بینانه نسبت به توانایی های فرزندانشان راهنمایی های لازم را به آن ها ارائه دهند تا مسیر زندگی و آینده شان دچار بی برنامگی و خیالات واهی برای رسیدن به دستاوردهایی بسیار بزرگتر از توانمندی های دانش آموزان نباشد.

به گزارش تیزلند، به نقل از خبرنگار آموزش و پرورشخبرگزاری فارس، تمام والدین تلاش دارند تا بهترین شرایط را برای رشد استعدادهای فرزند خود فراهم کنند ولی برخی والدین حساسیت بیشتری نسبت به تحصیل فرزندشان دارند و به روش‌های مختلف برای پیشرفت او روی می‌آورند.

یکی از روش‌های پیشرفت تحصیلی، «جهش تحصیلی» است؛ به عبارت دیگر دانش‌آموز با سرعت بیشتری دوره تحصیلی را طی می‌کند که این روش برای دانش‌آموزان درسخوان و باهوش است.

در حقیقت والدین بعد از مشاهده خصوصیاتی چون «هوش بالا»، «سریع‌الانتقال بودن» و «سخت‌کوشی» فرزندشان، به فکر جهش تحصیلی می‌افتند و برای انجام آن اقدام می‌کنند؛ هر چند که صرف باور خانواده به آمادگی فرزند برای جهش تحصیلی کافی نیست و باید مراحل قانونی طی شود؛ اما در اصل ماجرا چقدر خانواده‌ها با فرصت‌ها و تهدیدهای «جهش تحصیلی» آشنا هستند؟!

*مراحل جهش تحصیلی

جهش تحصیلی یکی از راه‌های توجه به استعداد دانش‌آموزان با درجه هوش و یادگیری بالاست که سال‌هاست در کشور ما اجرا می‌شود.

دانش‌آموز در ابتدا از سوی مدرسه به اداره آموزش و پرورش منطقه معرفی شده و سپس به اداره آموزش و پرورش استثنایی برای انجام مراحل سنجش معرفی می‌شود.

دانش‌آموز برای جهش تحصیلی باید در کارنامه خود سطح خیلی‌ خوب را در تمام دروس کسب کرده باشد؛ پس از آنکه دانش‌آموز در ارزیابی تخصصی امتیاز لازم را کسب کند، با نامه آموزش و پرورش استثنایی به مدرسه مراجعه کرده و می‌تواند در امتحانات پایه بالاتر در شهریورماه شرکت کند.

سالانه حدود 900 تا 1000 دانش‌آموز متقاضی تحصیل به صورت جهشی در کشور هستند که از این تعداد در سال گذشته حدود 550 نفر توانستند جهش تحصیلی را انجام دهند اما 450 نفر دیگر در اوان کودکی، طعم شکست را چشیدند.

در این آزمون پیشرفت تحصیلی و آزمون هوشی توامان مدنظر قرار می‌گیرد.

*شرایط جهش تحصیلی

جهش تحصیلی پایه اول و دوم ممنوع است و معمولاً از پایه‌های «دوم به چهارم»، «سوم به پنجم» و «چهارم به ششم» انجام می‌شود. البته جهش‌ چند پایه هم وجود دارد که موارد معدودی در کشور اتفاق می‌افتد. جهش تحصیلی در پایه اول متوسطه اول و دوم هم ممنوع است.

دانش‌آموزان شهر تهران سالانه بیشترین میزان جهش تحصیلی را در کشور دارند.

در این میان، شنیدن سخنان افرادی که خود یا کودکشان جهش تحصیلی را تجربه کرده‌اند خالی از لطف نیست.

*مادر یک کودک جهشی خوانده: دیگر حاضر نیستم دخترم جهش تحصیلی داشته باشد

مادر یک دانش‌آموز جهشی خوانده در مورد خصوصیات تحصیلی دختر خود گفت: نه اینکه بگویم دخترم نابغه است اما خیلی زودتر از هم‌سن و سالان خود دروس را یاد می‌گرفت و این مسئله کاملاً محسوس بود بنابراین به پیشنهاد معلم او تصمیم گرفتیم که پایه سوم را جهشی بخواند.

وی ادامه داد: دی ماه همان سالی که پایه دوم بود، یک روز درمیان در کلاس ریاضی شرکت می‌کرد؛ اواخر پایه دوم ابتدایی بود که مدرسه دخترم وی را به آموزش و پرورش معرفی کرد و سپس برای شرکت در آزمون‌ به آموزش و پرورش استثنایی معرفی شدیم.

این مادر با بیان اینکه رشد جسمی دخترم نیز برای آزمون گیرندگان اهمیت داشت، اضافه کرد: تست‌های هوش به صورت کتبی و شفاهی از او گرفته شده است و پس از قبولی، سال گذشته که کلاس چهارم بود هم شاگرد اول کلاس شد.

وی با تاکید بر اینکه دیگر حاضر نیستم دخترم جهش تحصیلی داشته باشد، گفت: بخش اصلی استرس من برای رد شدنش و هدر رفتن زحماتش بود، در واقع رد شدن دخترم یک ریسک بود که تاثیر بدی در روحیه‌اش می‌گذاشت که خوشبختانه اتفاق نیفتاد.

 ساینا.خ دختر جهشی خوانده این مادر است که گفت‌وگویی با او نیز داشتیم، وی با بیان اینکه یک تابستان را برای جهش تحصیلی گذاشته و تفریح نکرده است، گفت: یک تابستان به من سخت گذشت اما از جهت اینکه یک پایه جلو افتادم خیلی خوب بود؛ دوست داشتم جهشی بخوانم تا از بقیه دوستانم جلو بیفتم.

ساینا که دوست دارد پزشک شود و ریاضی‌اش از بقیه درس‌هایش بهتر است، ادامه داد: من همه درس‌ها را خوانده بودم و امتحانی که گرفتند برای من خیلی آسان بود سال گذشته هم با چند نفر از دوستانم که باهم جهشی خواندیم، همکلاس بودم.

*یک کارشناس: معایب جهش تحصیلی بر محاسنش غلبه دارد

برخی کارشناسان تعلیم و تربیت معتقدند جهش تحصیلی مانع از بروز خلاقیت‌های کودک می‌شود و تحت فشار قرار گرفتن او زمینه مشکلات روحی را برای او ایجاد می‌کند و از سوی دیگر برخی نادیده گرفتن استعداد دانش‌آموزی که توانایی جهش تحصیلی دارد را بی‌عدالتی می‌دانند.

فرامرز محمدی‌پویا مدرس دانشگاه خوارزمی و کارشناس مسائل تعلیم و تربیت در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس در تحلیلی 2 سوی این استدلال‌ها را بررسی کرد و اظهار داشت: جهش تحصیلی هم تهدیداتی دارد و هم فرصت‌هایی ایجاد می‌کند از جمله فرصت‌ها و مزایای این روش توجه به دانش‌آموزانی است که سریع‌تر یاد می‌گیرند و استعداد بالاتری از سایر دانش‌آموزان دارند؛ استعداد بیشتر می‌تواند منجر به خلاقیت شود اما محصور بودن در پایه‌ای که پایین‌تر از سطح اوست، خلاقیت دانش‌آموز را از بین می‌برد.

وی افزود: دانش‌آموز مستعد در حصار سن تقویمی زندانی می‌شود و و جهش تحصیلی راهی برای برون‌رفت از این شرایط برای او محسوب می‌شود.

محمدی‌پویا با بیان اینکه این طرح معایب و ایراداتی دارد که بر مزایای آن می‌چربد، اضافه کرد: از جمله ایرادات آن که مربوط به مرحله انتخاب دانش آموز بوده، این است که بهره هوشی در نظر گرفته شده برای پذیرش، 120 تعیین شده است در حالی که به نظر می‌رسد اکنون این حد بسیار پایین است و با در نظر گرفتن اینکه متوسط آی‌کیوی طبیعی 105 تا 107 است دیگر فردی با آی‌کیوی 120 نمی‌تواند تیزهوش باشد و باید سطح آن را بالاتر ببریم.

کارشناس مسائل تعلیم و تربیت گفت: ایراد دیگر که به ماهیت جهش تحصیلی بازمی‌گردد این است که ما در جهش تحصیلی صرفاً به هوش تحصیلی توجه می‌کنیم و سایر انواع هوش‌ها را نادیده می‌گیریم و دانش‌آموزانی که از لحاظ سنی طبیعتاً سایر انواع هوش‌هایشان رشد یافته‌تر است در کنار یک دانش‌آموز جهشی خوانده قرار می‌گیرند و این مسئله آسیب‌زاست.

وی این ایراد را بنیادی‌ترین تهدید برای جهش تحصیلی دانست و بیان داشت: اینکه صرفاً هوش تحصیلی برای جهش تحصیلی ملاک قرار داده می‌شود و توجه ناچیزی به سایر جنبه‌های هوش می شود در واقع نادیده گرفتن سایر ساحت‌های تربیتی است که در سند تحول بنیادین در نظر گرفته شده است.

محمدی‌پویا راهکار جایگزین این طرح آموزش انفرادی به دانش‌آموزان مستعد دانست و خاطر نشان کرد: این روش و استفاده از ظرفیت دانش‌آموزان با استعداد برای پیشبرد اهداف تحصیلی در کلاس درس، راه جایگزین است منتها زیرساخت‌های آن در آموزش و پرورش فراهم نیست.

*پژوهشگر حوزه آموزش و پرورش: در ایران بررسی تجربی درباره جهش تحصیلی صورت نگرفته است

زکریا حسینی پژوهشگر سیاست‌گذاری آموزش و پرورش در گفت‌وگو با فارس با بیان اینکه در خصوص غلبه معایب جهش تحصیلی بر محسنات آن نمی‌توان اظهار نظر قاطع کرد، گفت: در ایران در مورد این مسئله بررسی تجربی صورت نگرفته است، در تحقیقی تحت عنوان «بررسی تطبیقی الگوهای شناسایی و هدایت دانش آموزان مستعد در 6 کشور» که به تازگی در بنیاد ملی نخبگان صورت گرفته به انواع جهش تحصیلی در 6 کشور اشاره شده است اما تاکنون چنین مطالعه‌ای در ایران انجام نشده تا بتوان درباره این مسئله اظهارنظر کرد.

وی با اشاره به گزاره‌هایی که در خصوص معایب و محاسن جهش تحصیلی مطرح می‌شود، عنوان کرد: منطق کلی آزمون جهش تحصیلی محل تردید نیست و شاید بتوان راهکاری برای جبران معایب مطرح شده ارائه کرده و برخی روش‌ها را اصلاح کنیم اما در هر حال برای اظهار نظر قاطع، تحقیق دقیق لازم است.

به گزارش فارس، هرچند نحوه انتخاب دانش‌آموزان برای جهش تحصیلی مورد بازبینی قرار گرفته و نسبت به گذشته بهتر شده است اما معایبی چون احتمال تحمیل شکست رد شدن در آزمون در سن کم به دانش‌آموز و فشار بالای آموختن معلوماتی که برای یک سال طراحی شده‌اند در سه ماه، قرار گرفتن دانش‌آموز جهشی خوانده در کنار دانش‌آموزانی که از نظر هوش شناختی و عاطفی از او جلوتر هستند می‌توانند دلایل بازنگری در شیوه‌ جهش تحصیلی فعلی باشند تا راهکارهایی برای کاهش مضرات پیش‌بینی شود و یا راه‌های جهش تحصیلی «نو» شوند، قطعاً در این مسیر انجام یک تحقیق میدانی و تجربی از دانش‌آموزانی که به صورت جهشی تحصیل کرده‌اند بسیار راه‌گشا خواهد بود.